επιμέλεια Ειρήνη Παλαιολόγου
Στη συνέχεια της προσπάθειας της Ομάδας Πρωτοβουλίας (επικεφαλής ο κ. Δημ. Παυλόπουλος) για την ένταξη του Μινωικού Πολιτισμού στην UNESCO και αλιεύοντας μέσα από την επιμελημένη έκδοση του αεί Νίκου Ψιλάκη «ΚΡΗΤΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ» – Εκδόσεις Καρμάνωρ. Ολοκληρώνοντας την «Τριλογία» μας σήμερα γράφουμε για την δευτερότοκη θυγατέρα του Μίνωα και της Πασιφάης, την Φαίδρα.
Μια εκδοχή του μύθου λέει ότι στο ίδιο πλοίο, που μετέφερε τον Θησέα με τους συντρόφους του και την αγαπημένη του Αριάδνη, βρισκόταν μια ακόμη νεαρή κοπέλα. Η αγαπημένη αδελφή της Αριάδνη και κόρη του Μίνωα. Η Φαίδρα.
Κι εκείνη αναφέρεται στους αττικούς μύθους στα πλαίσια της αντιπαλότητας ανάμεσα στην Αθήνα και την Κρήτη του Μίνωα. Το πώς βρέθηκε η Φαίδρα στην Αθήνα, όπως γράψαμε, είπαν ότι μετά τον θάνατο του Μινώταυρου, ακολούθησε τον Θησέα και την Αριάδνη.
Όμως οι περισσότεροι έλεγαν ότι η Φαίδρα ήταν η πριγκίπισσα. Η οποία παντρευόμενη τον Θησέα επισφράγισε την ειρήνη ανάμεσα στην Αθήνα και την Κρήτη.
Μετά το άδοξο τέλος του Μίνωα στη Σικελία, όπου βρέθηκε αναζητώντας τον πολυτεχνίτη Δαίδαλο, τον διαδέχθηκε στο θρόνο ο πρωτογιος του. Ο Δευκαλίων. Για τον οποίο λένε ότι πάντρεψε την αδελφή του την Φαίδρα με τον Θησέα.
Ήταν ο τρίτος γάμος του Θησέα. Είχαν προηγηθεί ο γάμος με την Αριάδνη και ο γάμος με την πανέμορφη Αντιόπη. Όταν ο Θησέας είχε φθάσει στην πολεμοχαρή χώρα των Αμαζόνων. Μια όμορφη κοπέλα φορτωμένη με διάφορα δώρα πήγε να υποδεχθεί τον εκλεκτό ξένο. Εντυπωσιασμένος από την εκτυφλωτική ομορφιά της την κάλεσε ο Θησέας να ανέβει στο πλοίο του. Να ανταποδώσει τη φιλία του. Δίνοντας παράλληλα σήμα στους ναύτες να σηκώσουν την άγκυρα και να αποπλεύσει το πλοίο απαγάγοντας την Αντίοπη ή Μελαινίππη ή Ιππολύτη. Ονόματα συνδεόμενα με το λατρευτό ζώο των Αμαζόνων. Τον ίππο, το άλογο.
Από το γάμο του με την Αντιόπη ο Θησέας απέκτησε έναν γιο. Τον Ιππόλυτο. Περνούσαν τα χρόνια, μεγάλωνε ο Ιππόλυτος, όμως οι πολεμοχαρείς
Αμαζόνες δεν ξέχασαν την απαγωγή της Αντιόπης από τον Θησέα. Ήρθαν στην Αθήνα να πάρουν εκδίκηση. Όμως μια άλλη εκδοχή του μύθου λέει, ότι ένας νέος έρωτας είχε κυριεύσει τον Θησέα, κάνοντας πέρα την Αντιόπη. Ακατάβλητος, φιλογύνης ο ημίθεος Θησέας, όπως όλοι οι μυθικοί ήρωες των προϊστορικών χρόνων.
Επικεφαλής του γυναικείου εκστρατευτικού σώματος των Αμαζόνων, τέθηκε η ίδια η Αντιόπη που γνώριζε και ήταν εξοικειωμένη με το βασιλικό ανάκτορο. Εφόρμησαν οι πρώτες Αμαζόνες στην αίθουσα τέλεση τους γάμου, όπου βρισκόταν το ζευγάρι των νεόνυμφων. Ο Θησέας με την Φαίδρα. Από τα τόξα των Αμαζόνων εξακοντίζονταν βέλη προς τους συνδαιτημόνες. Κάποιοι από του μεθυσμένους άρχιζαν να αιμορραγούν. Και μόνον όταν έκλεισαν οι πόρτες, τότε παρεμποδίστηκε το σώμα των Αμαζόνων να ολοκληρώσει την εκδίκησή του. Οι εντός αιθούσης Αμαζόνες εξουδετερώθηκαν και οι νεόνυμφοι Θησέας-Φαίδρα διασώθηκαν.
Ο Θησέας με την Φαίδρα απέκτησε δύο γιους. Τον Ακάμαντα και τον Δημοφώντα. Και με τον Ιππόλυτο από την Αντιόπη ο Θησέας είχε πλέον τρεις γιους. Προβληματιζόμενος για την διαδοχή του, για να μη δημιουργηθούν διαμάχες, αποφάσισε να στείλει τον πρωτογιό του τον Ιππόλυτο στην Τροιζήνα. Όπου βασίλευε ο παππούς του Πιτθείς. Θα τον κληρονομούσε ο Ιππόλυτος. Οπότε οι γιοι του με την Φαίδρα θα κληρονομούσαν τον θρόνο της Αθήνας.
Στην Τροιζήνα ο Ιππόλυτος αφιερωμένος στην παρθένα θεά την Άρτεμη, έχτισε ένα ναό κοντά στο θέατρο. Όμως ζήλεψε η θεά του σωματικού κάλλους η Αφροδίτη που είχε γοητευθεί από την αρρενωπή ομορφιά του Ιππόλυτου και ύφανε μια από τις τραγικώτερες ιστορίες του Ελληνικού μυθόκοσμου. Με το μοναδικό τρόπο που εκείνη γνώριζε. Προκάλεσε τον ανεκπλήρωτο παθιασμένο έρωτα της μητριάς Φαίδρας προς τον θετό γιο της. Τον Ιππόλυτο.
…Στην γιορτή στα «Ελευσίνια» παρούσα ήταν η βασίλισσα Φαίδρα. Απρόσμενα σαν οπτασία βλέπει έναν ωραίο νέο με κάτασπρο λινό χιτώνα και στεφάνι στα μαλλιά του, που ανέμιζαν εξωτικά. Ήταν ο Ιππόλυτος. Κεφαυνοβολημένη από τα ερωτοβόλα βέλη της Αφροδίτης, η Φαίδρα εκστατική θαύμαζε τον θετό γιο της. Ενώ ο ερωτικός πόθος φούντωνε στα στήθη της.
Ο Θησέας με τον έμπιστο φίλο του τον Πειρίθον βρισκόταν μακριά από την Αθήνα. Ενώ η Φαίδρα μετά τα «Ελευσίνια» αντί να γυρίσει στο παλάτι στην Αθήνα, ακολούθησε τον Ιππόλυτο στην Τροιζήνα.
Όσον περνούσαν οι μέρες τόσο περισσότερο φούντωνε ο φλογερός έρωτας της Φαίδρας. Πολύ κοντά στο στάδιο σκόπιμα έχτισε ένα ναό προς τιμήν της Αφροδίτης. Της θεάς του έρωτα. Να βρίσκεται εκεί κοντά στο στάδιο. Στον φλογερό έρωτά της. Όπου καθημερινά γυμναζόταν μισόγυμνος ο
αθλητικός Ιππόλυτος. Ο οποίος μαζί με τα χαρίσματα από την θεά Άρτεμη, είχε κληρονομήσει τη ζωηρότητα, τη σβελτάδα από την τρανή γενιά των Αμαζόνων.
Ο ναός της Αφροδίτης είχε χτιστεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε η Φαίδρα να βλέπει διάπλατα το στάδιο όπου αδιάκοπα γυμναζόταν ο νέος αθλητής με το ανέγγιχτο κορμί του. Απέναντί του, αθέατα, τον χάιδευαν αχόρταγα δύο γυναικεία μάτια. Εκείνα της ερωτευμένης Φαίδρας.
Η κόρη του Μίνωα καθημερινά έφευγε για το στάδιο. Νωρίς το πρωί και γύριζε αργά το βράδυ. Με ένα βασανιστικό έρωτα που τον κρατούσε μυστικά φυλαγμένο βαθιά στην καρδιά της. Την έβλεπε η τροφός της να μαραζώνει χωρίς να μπορεί να βρει την αιτία. Πέρασαν πολλές μέρες μέχρι να ανακαλύψει το μεγάλο μυστικό. Τον κρυφό έρωτα της Φαίδρας.
Και βάλθηκαν οι δύο γυναίκες να βρουν την λύση. Το δρόμο που θα οδηγούσε το ερωτικό πάθος στη λύση. Η τροφός ήταν εκείνη που συμβούλεψε την Φαίδρα να γράψει ένα γράμμα προς τον αγαπημένο της.
«Εγώ στο μέλλον Ιππόλυτε μόνο την Άρτεμη θα τιμώ,
έλα να φύγουμε μαζί. Μας περιμένουν τα άγρια δάση.
Εκεί που ζει και η ίδια η Άρτεμις. Θα πάμε τάχα για κυνήγι.»
Βρισκόταν στην Αθήνα ο Ιππόλυτος όταν έλαβε και διάβασε το γράμμα. Οργισμένος το κομμάτιασε. Δεν μπορούσε να φανταστεί. Δεν πίστευε στα μάτια του, ότι εκείνος ο ευσεβής, ο εκλεκτός της παρθένας θεάς, θα βρισκόταν σε αυτή την τραγική θέση. Οργισμένος μπήκε στο δωμάτιο της θετής μητέρας του. Εκνευρισμένος της μίλησε άπρεπα. Οι φωνές του αντηχούσαν στην πόλη. Η τροφός τρομαγμένη και κουρνιασμένη σε μια γωνία του παλατιού, είχε μετανοιώσει για τις συμβουλές που είχε δώσει στη Φαίδρα.
Από την συμπεριφορά του Ιππόλυτου εξοργίστηκε η Φαίδρα. Το πάθος έγινε μίσος. Ο έρωτας οργή. Ξέπλεξε τα μαλλιά της. Ξέσκισε τα ρούχα της φωνάζοντας κι εκείνη δυνατά. Να την ακούσουν όλοι. Το θολωμένο της μυαλό γύρισε ανάποδα από την απρόσμενη εξέλιξη. Έγραψε ένα σημείωμα όπου κατηγορούσε τον Ιππόλυτο ως βιαστή κι εγκληματία. Το άφησε στο πάτωμα κι έφυγε. Είχε πάρει τη μεγάλη απόφαση.
Σε λίγο το άψυχο κορμί της κρεμόταν στο ανώφλι του παλατιού. Η Φαίδρα είχε ακολουθήσει το δρόμο της Αριάδνης και της Πασιφάης. Όπως τον είχαν χαράξει οι αττικογράφοι τραγωδοί. Κρεμάστηκε κι εκείνη, αφού γνώρισε την ερωτική ατίμωση. Θύματα της θεάς του έρωτα. Της Αφροδίτης. Όλες οι μινωικές γυναίκες της γενιάς της.
Το 1954 με την επαναλειτουργία του Θεάτρου της Επιδαύρου, στις 11 Ιουλίου, 8 και 31 Αυγ. Κλιμάκιο του Εθνικού Θεάτρου παρουσίασε την τραγωδία «Ιππόλυτος» του Ευρυπίδη και στις τρεις ημερομηνίες. Ιδιαίτερα
εντυπωσιακό στο ρόλο του Ιππόλυτου ο πρωτοεμφανιζόμενος Αλέκος Αλεξανδράκης.
Γιώργος Αλεβίζος
Μέλος της Ομάδας Πρωτοβουλίας
για την ένταξη του Μινωικού
Πολιτισμού στην UNESCO
