Μελισσάνθη “Τρία ποιήματα”

Μέσα στο φως σου γίνομαι πουλί

και τραγουδώ όλη μέρα σαν το σπίνο.

Μιας πεταλούδας παίρνω τα φτερά

τα θεία και ολόασπρα σαν το νέο το κρίνο.

Σφαλώ τα βλέφαρα μου, εντός μου φως.

Τ’ ανοίγω· φως παντού, όλο φως τριγύρα·

και λέω: Ήλιε τι θάνατος λαμπρός

μες σε μια τέτοια, θεία φωτοπλημμύρα!

Απόψε είπα πως μ’ είχες πια κερδίσει,

που ρόδισαν οι πόθοι μου όλοι ανθοί.

«Μα πριν ή ο αλέκτωρ τρις φωνήσει»

Κύριέ μου, σε είχα πάλι απαρνηθεί.

Με κρυφοκαίνε ακόμα πάθη, μίση,

− δεν έχουν οι αμαρτίες μου πια σωθεί −

Της χάρης σου αν ανοίξει μόνο η βρύση

τότε κι η υδρία μου ίσως πληρωθεί.

Το τι μαρτύρησα απ’ τη νύχτα εκείνη,

που άδεια άφησα τη νυφική μας κλίνη

κι αρνήθηκα στα μάτια να σε δω!

Κοίταξε, αν δεν πιστεύεις, τις πληγές μου

δος μου το χέρι σου· να, εδώ, κι εδώ.

Λοιπόν, μ’ αναγνωρίζεις τώρα; πες μου;

Αόριστα βλεπόταν στο γυαλί καθώς

το φως άναβε μιαν αντανάκλαση

μέσα στο τζάμι

κι άξαφνα, είχε μεταφερθεί μαζί με το πολύφωτο

και τα έπιπλα έξω στη βροχή

Έμπλεκαν τα μαλλιά της στα πυράκανθα

που τυραννούσε η θύελλα

κι έμεναν ανέπαφα

Άχνιζε το φλιτζάνι του τσαγιού

σκαρφαλωμένο στο κλαδί που λικνιζόταν

κι ισορροπούσε

Τα δέντρα είχαν ξετρελαθεί απ’ τον άνεμο

ενώ στα ράφια αραδιασμένα τα βιβλία

έδιναν την εικόνα

της τάξης και της θαλπωρής

μιας κάμαρας φανταστικής μεταφερμένης

στη νύχτα και το ρίγος της βροχής.

———

Η Μελισσάνθη (πραγματικό όνομα Ήβη Κούγια-Σκανδαλάκη) (7/4/1907 – 9/11/1990), γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε γαλλική και γερμανική φιλολογία στο Γαλλικό Ινστιτούτο και στην Abendschule Αθηνών αντίστοιχα και φοίτησε στην προπολεμική Δημοσιογραφική Σχολή Αθηνών. Ασχολήθηκε επίσης με την αγγλική γλώσσα, τη μουσική, τη ζωγραφική και το χορό. Εργάστηκε ως καθηγήτρια γαλλικών σε ιδιωτικά και δημόσια σχολεία και ως δημοσιογράφος. Το 1932 παντρεύτηκε τον Ιωάννη Ν. Σκανδαλάκη, δικηγόρο, πολιτικό και συγγραφέα φιλοσοφικών πραγματειών. Συνεργάστηκε σε λογοτεχνικές και θεατρικές εκπομπές του Ελληνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας (1945-1955), ήταν μέλος της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς (1961-1972), της επιτροπής Κρατικών Βραβείων (1969-1975), του Κύκλου για το Παιδικό Βιβλίο (1969-1971). Στο χώρο της λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε το 1930 με την έκδοση της ποιητικής συλλογής “Φωνές εντόμου” και το 1931 κυκλοφόρησε τη λιθογραφημένη ποιητική συλλογή “Προφητείες”, η οποία αποτέλεσε το λογοτεχνικό γεγονός της χρονιάς. Η ποίηση της Μελισσάνθης τοποθετείται στο χώρο του υπαρξισμού και της μεταφυσικής αγωνίας. Ξεκίνησε να γράφει ποίηση στα πλαίσια της παραδοσιακής στιχουργικής και οδηγήθηκε σταδιακά προς τον ελεύθερο στίχο (από το 1945), επιλογή που οδήγησε και σε μια ανάλογη ανανέωση των θεματικών και γλωσσικών της επιλογών. Ασχολήθηκε επίσης με το φιλοσοφικό δοκίμιο και τις λογοτεχνικές μεταφράσεις. Τιμήθηκε με τον Έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών (1936), την Εύφημο Μνεία Βραβείου Παλαμά, το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1965), το Παράσημο Χρυσούς Σταυρός Τάγματος Εποποιίας, το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1976), το Βραβείο του Ιδρύματος Ουράνη, το Βραβείο Μεταφραστών, το Μετάλλιο Δήμου Πειραιώς και το Αργυρούν Μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών. Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί σε πολλές ξένες γλώσσες. Απεβίωσε στις 9 Νοεμβρίου 1990, ταλαιπωρημένη από τον καρκίνο, και ενταφιάστηκε στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία της Μελισσάνθης βλ. Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη, “Μελισσάνθη”, στη “Μεγάλη εγκυκλοπαίδεια της νεοελληνικής λογοτεχνίας”, τ. 10, Χάρη Πάτση, χ.χ. [1968], “Τον όρθρον τον ερχόμενον· αφιέρωμα στην Μελισσάνθη”, Ε.Λ.Ι.Α, 1985, Αλέξης Ζήρας, “Μελισσάνθη”, στο “Παγκόσμιο βιογραφικό λεξικό”, τ. 6, Εκδοτική Αθηνών, 1987, και Αλέξης Ζήρας, “Μελισσάνθη” στο “Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας”, Εκδόσεις Πατάκη, 2007.

Πηγές: Βιβλιονέτ (από Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.) & Βικιπαίδεια.