Ο μαύρος μύκητας που μπορεί να θεραπεύει το Τσερνόμπιλ – Πώς το εξηγεί ένας βιολόγος

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν έναν απίθανο επιζώντα στη ζώνη αποκλεισμού, έναν ανθεκτικό μαύρο μύκητα, που «τρέφεται» με ραδιενέργεια.

Η έκρηξη του αντιδραστήρα Νο. 4 του πυρηνικού σταθμού του Τσέρνομπιλ κοντά στο Πρίπιατ της Ουκρανίας στις 26 Απριλίου 1986 παραμένει η χειρότερη πυρηνική καταστροφή στην ανθρώπινη ιστορία. Η ραδιενέργεια που εκλήθηκε διεσπάρη σε μια ζώνη αποκλεισμού 30 χιλιομέτρων -ένα ερημικό τοπίο όπου τα επίπεδα ραδιενέργειας παραμένουν υψηλά ακόμη και τώρα, δεκαετίες μετά το περιστατικό – όπου η ανθρώπινη εγκατάσταση και κατοίκηση είναι περιορισμένη.

Εντός αυτής της ζώνης, ωστόσο, οι επιστήμονες ανακάλυψαν έναν απίθανο επιζώντα: έναν ανθεκτικό μαύρο μύκητα που ονομάζεται Cladosporium sphaerospermum. Μετά την καταστροφή του Τσερνομπίλ, οι επιστήμονες παρατήρησαν κηλίδες με μαύρες αναπτύξεις στα τοιχώματα του αντιδραστήρα Νο. 4—μύκητες που φαινόταν να ευδοκιμούν εκεί όπου η ακτινοβολία ήταν υψηλότερη.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Forbes, αυτός ο μύκητας έχει προσαρμοστεί σε ένα επίπεδο ακτινοβολίας που θα ήταν θανατηφόρο για τις περισσότερες μορφές ζωής. Ακόμη πιο συναρπαστική είναι η ικανότητά του να «τρέφεται» με αυτή την ακτινοβολία, χρησιμοποιώντας την ως πηγή ενέργειας, παρόμοια με το πώς τα φυτά χρησιμοποιούν το ηλιακό φως για τη φωτοσύνθεση.

Περαιτέρω έρευνα ανακάλυψε ότι το C. sphaerospermum και ορισμένα άλλα είδη μαύρων μυκήτων, όπως η Wangiella dermatitis και ο Cryptococcus neoformans, διέθεταν μελανίνη, τη χρωστική ουσία που είναι υπεύθυνη για το χρώμα του ανθρώπινου δέρματος. Ωστόσο, σε αυτούς τους μύκητες, η μελανίνη εξυπηρετούσε έναν διαφορετικό σκοπό: απορροφούσε ακτινοβολία, η οποία στη συνέχεια μετατράπηκε σε χρησιμοποιήσιμη ενέργεια, επιτρέποντάς της να αναπτυχθεί σε περιοχές με έντονη ραδιενεργή έκθεση.

Είναι μια αξιοσημείωτη προσαρμογή που προσφέρει μια ματιά στο πώς μπορεί να ανθίσει η ζωή σε μερικά από τα πιο ακραία και εχθρικά μέρη του πλανήτη.

Πώς η ακτινοβολία μετατρέπεται σε πηγή ενέργειας για τους μύκητες

Το Cladosporium sphaerospermum ανήκει σε μια ομάδα μυκήτων γνωστών ως ραδιοτροφικοί μύκητες. Οι ραδιοτροφικοί οργανισμοί μπορούν να συλλάβουν και να χρησιμοποιήσουν ιονίζουσα ακτινοβολία για να συντηρήσουν τις μεταβολικές διεργασίες.

Στην περίπτωση του C. sphaerospermum, η υψηλή περιεκτικότητά του σε μελανίνη του επιτρέπει να απορροφά ακτινοβολία, παρόμοια με τον τρόπο που τα φυτά απορροφούν το φως του ήλιου μέσω της χλωροφύλλης, σύμφωνα με άρθρο του Οκτωβρίου 2008 που δημοσιεύτηκε στην Εθνική Βιβλιοθήκη Ιατρικής.

Αν και αυτή η διαδικασία δεν είναι πανομοιότυπη με τη φωτοσύνθεση, εξυπηρετεί έναν συγκρίσιμο σκοπό και μετατρέπει την ενέργεια από το περιβάλλον για να διατηρήσει την ανάπτυξη. Αυτό το φαινόμενο, που ονομάζεται ραδιοσύνθεση, έχει ανοίξει συναρπαστικούς δρόμους στη βιοχημεία και την έρευνα για την ακτινοβολία.

Η μελανίνη, που βρίσκεται σε πολλούς ζωντανούς οργανισμούς, δρα ως φυσική ασπίδα ενάντια στην υπεριώδη ακτινοβολία. Ωστόσο, στο C. sphaerospermum, κάνει κάτι περισσότερο από ασπίδα: διευκολύνει την παραγωγή ενέργειας μετατρέποντας την ακτινοβολία γάμμα σε χημική ενέργεια.

Ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PLOS ONE το 2007 επιβεβαίωσε αυτόν τον ασυνήθιστο μηχανισμό παραγωγής ενέργειας, δείχνοντας ότι μύκητες όπως το C. sphaerospermum που αναπτύσσονται σε περιβάλλοντα υψηλής ακτινοβολίας τείνουν να αναπτύσσονται ταχύτερα από εκείνους σε μη ραδιενεργές συνθήκες. Είναι μια ανακάλυψη που αναδιαμορφώνει την κατανόηση των επιστημόνων για τις στρατηγικές επιβίωσης των ακραίων φιλικών – οργανισμών που μπορούν να αντέξουν σε ακραίες περιβαλλοντικές συνθήκες.

Οι ραδιοτροφικοί μύκητες μπορεί να είναι σύμμαχος στην καταπολέμηση της ακτινοβολίας

Η ανακάλυψη του C. sphaerospermum στη Ζώνη Αποκλεισμού του Τσερνομπίλ έχει προσελκύσει εκ νέου την προσοχή στους ραδιοτροφικούς μύκητες, ιδιαίτερα για τον πιθανό ρόλο τους στη βιοαποκατάσταση — τη διαδικασία χρήσης ζωντανών οργανισμών για την απομάκρυνση των ρύπων από το περιβάλλον.

Σε ραδιενεργές τοποθεσίες όπως το Τσερνομπίλ, όπου οι συμβατικές μέθοδοι καθαρισμού ενέχουν προκλήσεις και θεωρούνται επικίνδυνες, οι ραδιοτροφικοί μύκητες μπορούν να παρέχουν μια ασφαλέστερη, φυσική εναλλακτική λύση, σύμφωνα με ένα άρθρο του Απριλίου 2008 που δημοσιεύτηκε στο FEMS Microbiology Letters. Δεδομένου ότι το C. sphaerospermum μπορεί να απορροφήσει την ακτινοβολία και να τη χρησιμοποιήσει ως καύσιμο, οι επιστήμονες διερευνούν τη σκοπιμότητα της ανάπτυξης αυτών των μυκήτων για να περιορίσουν και ενδεχομένως να μειώσουν τα επίπεδα ακτινοβολίας σε μολυσμένες περιοχές.

Πέρα από τα όρια της ζώνης αποκλεισμού, οι επιστήμονες ερευνούν άλλες εφαρμογές, ειδικά στον τομέα της εξερεύνησης του διαστήματος. Το σκληρό, βαρύ σε ακτινοβολία περιβάλλον του διαστήματος είναι μια από τις πιο σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μακροπρόθεσμες αποστολές στον Άρη και πέρα ​​από αυτήν.

Το C. sphaerospermum έχει ήδη σταλεί στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) για πειράματα προκειμένου να καθοριστεί εάν η μοναδική του ανοχή στην ακτινοβολία θα μπορούσε να προστατεύσει τους αστροναύτες από την κοσμική ακτινοβολία. Τα πρώτα αποτελέσματα ήταν ελπιδοφόρα, υποδηλώνοντας ότι αυτός ο μύκητας θα μπορούσε ενδεχομένως να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη βιότοπων ανθεκτικών στην ακτινοβολία ή ακόμη και για την παροχή πηγών τροφής με προστασία από την ακτινοβολία για ταξιδιώτες στο διάστημα.

Η δύναμη της προσαρμογής στην προώθηση της καινοτομίας

Εκτός από τις μοναδικές διατροφικές του συνήθειες, το C. sphaerospermum είναι επίσης γνωστό για την ανθεκτικότητά του. Μπορεί να αντέξει τις χαμηλές θερμοκρασίες, τις υψηλές συγκεντρώσεις αλατιού και την ακραία οξύτητα, καθιστώντας τον έναν από τους πιο ανθεκτικούς μύκητες που ανακαλύφθηκαν.

Η ικανότητά του να προσαρμόζεται σε εχθρικά περιβάλλοντα έχει δώσει στους ερευνητές την ελπίδα ότι μπορεί να έχει στοιχεία για περαιτέρω μελέτες σχετικά με τους μηχανισμούς ανοχής στο στρες, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε προόδους στη βιοτεχνολογία και τη γεωργία. Για παράδειγμα, τα γονίδια που είναι υπεύθυνα για αυτήν την ανθεκτικότητα και την ανθεκτικότητα μπορεί μια μέρα να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη υλικών ανθεκτικών στην ακτινοβολία ή να προσαρμοστούν για να βοηθήσουν τις καλλιέργειες να επιβιώσουν σε σκληρά κλίματα.

Το C. sphaerospermum προσφέρει επίσης ελπίδα για την αντιμετώπιση ορισμένων πιεστικών περιβαλλοντικών προκλήσεων – θα μπορούσε ενδεχομένως να παίξει κάποιο ρόλο στον καθαρισμό των ραδιενεργών αποβλήτων;

Καθώς η έρευνα συνεχίζεται, τα μαθήματα που μαθαίνουμε από αυτόν τον εκπληκτικό μύκητα θα μπορούσαν να εμπνεύσουν την καινοτομία σε ένα ευρύ φάσμα πεδίων και, στη διαδικασία, να κατανοήσουμε τα όρια της ίδιας της ζωής.

πληροφορίες από flash.gr

Pin It on Pinterest

Share This